Ortografia

Zasady pisowni zakończeń: -dzwto, -dzki, -ctwo, -cki.
W rzeczownikach piszemy -dztwo, a w przymiotnikach -dzki, kiedy wymienia się na d, dź i dz.

W rzeczownikach piszemy -ctwo, a w przymiotnikach -cki, kiedy w wyrazach pokrewnych c 
wymienia się na t, k, cz i ć.  


Zasady pisowni -źć, -ść

W zakończeniach bezokoliczników piszemy -źć, gdy w innych formach wymienia się na z natomiast -ść piszemy, gdy w innych formach wystepuje s,t i d.


Zasady pisowni ą i ę w czasownikach

W czasownikach czasu przeszłego ę i ą piszemy przed l i ł, choć słyszymy i wymawiamy e i o.


Zasady pisowni wyrazów z cząstka -by

łącznie                                                                        osobno
- z czasownikami w fornie osobowej                      - po bezokolicznikach
- z wiekszościa spójników                                      - przed czasownikami

Zasady pisowni zakończeń -ji, -i, -ii

                    -ji                                                    -i                                                         - ii
- gdy rzeczownik w mianowniku     - gdy rzeczownik w mianowniku     - gdy rzeczownik w mianow-
 kończy sie na -ja występującym      kończy sie na -ja wustepującym     niku kończy sie na -ia wystę-
 po z, s lub c                                       po samogłosce                                pujacym po t, d, r, l, k, g, ch,j

przykłady:                                            przykład:                                       przykłady:
Azja - Azji                                             szyja - szyi                                    wigilia - wigilii
Rosja - Rosji                                                                                              religia - religii    
Francja - Francji                                                                                        
                                                       -po spółglosce n w rzeczownikach,   - po spółgłosce n w rzeczow-
                                                        których zakończenie w mianowniku  nikach, ktorych zakończenie
                                                        wymawiamy jako [ńa]                        wymawiamy jako [ńja]
                                                            
                                                             przykład:                                        przyklady:
                                                             dnia - dyni                                      Dania - Danii
                                                                                                                     opinia - opinii

Zestaw wyrazów z "ó" niewymiennym

chór,  róża,  różdżka, różowy,  różny, skóra, sójka, stróż, szczegół, tchórz, wiewiórka, wiór, wkrótce, włóczęga, włócznia, włókno, wójt, wróbel, wróżka, wspólny, współcześnie, wtórować, żółty, żółw, źródło, córka, czółno, główny, góra, góral, górnik, jaskółka, Józef, kłódka, kłótnia, król, królik, krótki, który, mózg, ogólnie, ogół, ogórek, ołówek, płótno, póki, półka, póty, późno, próba, próchno, prócz, prószyć, próżny, przepiórka, rówieśnik, równanie, równik, równowaga, równy, rózga, róża, różdżka, różowy, różny, skóra, sójka, stróż ,szczegół, tchórz, wiewiórka, wiór, wkrótce, włóczęga, włócznia, włókno, wójt, wróbel, wróżka, wspólny, współcześnie, wtórować, żółty, żółw, źródło

Zasady pisowni wyrazów z ''ó'' :
- Ó piszemy, gdy w innych formach tego samego słowa lub w innych wyrazach wymienia się na o,a,e      
      
  Przykłady:
               ó - o                   ó - a                                 ó - e
               stół - stoły          wrócić - wracać              siódemka - siedem

- Ó piszemy w zakończeniach -ów i -ówka (wyjątki: wsuwka, skuwka, zasuwka)
      
 Przykłady:          
                 -ów                                         -ówka
       Kraków      błędów               klasówka       złotówka         

- Ó piszemy na początku wyrazów: ów, ówdzie, ówczesny, ósmy, ósemka


Zasady pisowni wyrazów z ''u'' :
- U piszemy w rzeczownikach zakończonych na : -unek, -us, -usz, - ura, -ulec

Przykłady:
           malunek, rebus, kapelusz, natura, budulec

- U piszemy w czasownikach kończących się na: -uj, -uje

 Przykłady:
             kupuj, rysuje

- U piszemy na początku wyrazu (wyjątki: ósmy, ówczesny, ów, ówdzie)

 Przykłady:
              ubranie, uśmiech

- U piszemy na końcu wyrazu

 Przykłady: 
             kotu, płotu

               

Witold Gawdzik : Kiedy ó, kiedy u ?

ó Nikną wszelkie niepokoje, Kiedy stwierdzę: dwójka — dwoje, Przed pomyłką mnie ustrzeże: Wrócę — wracam, pióro — pierze. Nie drży także ma stalówka, Pisząc: -ówna, -ów i -ówka. Zaokrąglam ó w dwu słowach: ósmy, ów, bo: osiem, owa.
u Zapamiętaj, zawsze tu pisz otwarte, zwykłe u W słowach: skuwka i zasuwka, Gdyż wyjątkiem są te stówka; W cząstkach: -unka, -un i -unek: Opiekunka, zdun, pakunek. Pisz je także: w cząstce -ulec, Więc: budulec i hamulec; W ulu, dwu, gdzie u litera Wyraz kończy lub otwiera. Wreszcie — niech nikt nie kreskuje w czasowniku cząstki -uje.

Wierszyki ortograficzne z rz niewymiennym

Lista z rz niewymiennym na początku wyrazu:

rzadko, rząd, rzec, rzecz, rzeczpospolita, rzeczywistość, rzeka, rzekomy, rzemień, rzemiosło, rzep, rzepa, rzepak, rzesza, rześki, rzetelny, rzewny, rzeź, rzeźba, rzeźwy, rzeżucha, rzępolić, rzęsa, rzęzić, rzodkiew, rzut, Rzym

Lista z rz niewymiennym w środku wyrazu:

barbarzyńca, bierzmowanie, burza, gorzelnia, jarząbek, jarzębina, jarzmo, jarzyć się, jarzyna, jerzyk, kojarzyć, korzeń, korzyść, macierzanka, mierzeja, mierzwa, Murzyn, narząd, narzędzie, obwarzanek, odurzyć, orzech, pierzchnąć, porządek, porzeczka, przymierze, przyrząd, świerzb, tarzać się, towarzysz, uderzyć, urządzenie, warzywo, wierzba, wierzch, wierzgać, wydarzenie, zarzewie, zdarzenie, zderzenie, zmierzch, zorza, zrzęda, zwierzę

Lista z rz niewymiennym na końcu wyrazu:

egzemplarz, formularz, herbarz, kalendarz, kałamarz, komentarz, korytarz, lichtarz, ołtarz, preliminarz, relikwiarz, terminarz, twarz, wachlarz, alkierz, kołnierz, macierz, moździerz, nietoperz, pacierz, pęcherz, perz, pręgierz, psałterz, spichlerz, talerz, kurz, piskorz, tchórz, węgorz

Wyjątki w pisowni rz:

kształt, kształcić, kształtny, kszyk (ptak), pszenica, pszczoła, Pszczyna, gżegżółka, piegża

Zasady pisowni wyrazów z "rz":

-Rz piszemy wymienia się na r

Przykłady:

na dworze - dwór lekarz - lekarstwo

-Rz piszemy po spółgłoskach b,p,d,t,g,k,ch,j ( wyjątki: kształt, bukszpan, pszenica,pszczoła, Pszczyna, wszyscy, gżegżółka )

Przykłady:
brzęczeć, przeprosić, drzemać, trzeć, grzebać, krzak, chrzest, ujrzeć, wrzos

- Rz piszemy zazwyczaj w zakończeniach - arz, - erz

Przykłady:
malarz, kołnierz


Zasady pisowni wyrazów z "ż".

- Ż piszemy, gdy wymienia się na g, dz, h, z, ź, s.

Przykłady:

książka - księga, mosiężny - mosiądz,
drużynowy - druh, mażę - mazać,
obrażać - obraźliwy, węższy - wąski

- Ż piszemy w zakończeniach - aż

Przykłady:
kolaż, witraż

- w niektórych słowach, mimo że nie wymienia się na g,dz,h,z,ź,s

Przykłady:
żaba, róża